برنامه ستاد برای احیای دریاچه ارومیه و معیشت کشاورزان

به‌منظور جلوگیری از آسیب جدی به مردم و محیط‌زیست پیرامون دریاچه و با توجه به تداوم کاهش نزولات جوی و عدم جریان آب کافی به داخل دریاچه در سال‌های اخیر و همچنین مدت زمان طولانی مورد نیاز جهت انتقال آب از حوضه‌های مجاور به دریاچه، و تنها راهکار تثبیت شرایط کنونی دریاچه و جلوگیری از خشکی کامل آن، تامین آب کافی از منابع داخلی حوضه می‌باشد. لازم به ذکر است که تجارب بین‌المللی به‌ویژه تجربه احیای دریاچه آرال نیز به‌خوبی مؤید این موضوع است که احیای دریاچه ارومیه می‌بایست با استفاده از منابع آبی درون حوضه و انجام فعالیت‌ها و اقدامات لازم جهت افزایش بهره‌وری آب در سطح حوضه و تامین حقابه زیست‌محیطی دریاچه صورت پذیرد. از این رو ستاد، راهکارهای افزایش حجم آب ورودی به دریاچه از طریق کاهش مصارف آب در بخش کشاورزی حوضه و همچنین کاهش تلفات در مسیر انتقال آب به پیکره آبی دریاچه را به عنوان محور اصلی اقدامات برای احیای دریاچه ارومیه اتخاذ نموده است.

بحران آب

به گزارش خبرگزاری موج، روزنامه اطلاعات در یادداشت امروز خود چنین نوشت:

اگر بتوانیم 10 درصد در مصرف آب صرفه‌جویی کنیم، شرایط کشور متحول می‌شود.
جمله بالا را رئیسجمهوری هفته گذشته در مراسم تجلیل از گندمکاران نمونه گفت. در شرایطی که به گفته کارشناسان کشور مدتی است وارد مرحله تنش آبی شده و خشکسالی‌های اخیر در روندی دامنه‌دار قرار گرفته است، به نظر می‌رسد برنامه‌های دولت برای تأمین بلند مدت آب، در یکی از کم‌آب‌‌ترین مناطق دنیا، باید بسیار فراتر از «اگر بتوانیم 10 درصد صرفه‌جویی کنیم» باشد.

انواع بحران و عوامل موثر آن

بحران را در یک شمای کلی می توان به دو دسته عمده تعریف کرد

الف ) بحران بلند مدت                                              ب ) بحران کوتاه مدت

الف ) بحران بلند مدت(بحران جهانی آب و مدیریت بحران )

منابع آب شیرین در هر کشور محدود و بهربرداری از آن دراز مدت موجب کم آبی و یا بی آبی خواهد گردید در طی دهه های آینده ی آب منبع و عامل بحران  برای حیات کشور های خشک و نیمه خشک خواهد بود تا آنجا که تنش های سیاسی بین کشور های همسایه بر سر استفاده از آب رودخانه ها و دریاچه ها و مخازن آبهای زیرزمینی بین الملل ممکن است تا سر حد جنگ هم پیش برود ضمن اینکه پروژه های آتی قطعاً با هزینه های  بالاتری مواجه و دستیابی به آن مشکل تر خواهد بود مثلاً بررسی پروژه های تامین آب حاکی از آن است که قیمت تمام شده هر متر مکعب آب برای پروژه های نسل بعد اغلب 2تا 3 برابر بالاتر از پروژه های نسل حاضر هستند از طرفی جمعیت دنیا همواره پیوسته افزایش یافته به طوری که نیاز به آب برای مصارف خانگی ، کشاورزی و صنایع زیاد می شود جمعیت جهان تا سال 2050 به حدود 2 برابر یعنی رقم 65/10 میلیارد نفر خواهد رسید که حدود 30/9 میلیارد نفر آن در کشورهای در حال توسعه ساکن می باشند .

 

آب چیست

آب ماده ای فراوان در کره زمین است که  به شکل های مختلفی همچون دریا ، باران،رودخانه و... دیده می‌شود و دو سوم کره زمین را آب تشکیل می دهد ولی تنها دو درصد از این آبها آب شیرین می باشد.  آب در چرخه خود ، مرتباً از حالتی به حالت دیگر تبدیل می‌شود، اما از بین نمی‌رود. آب اشکال مختلف بخود می گیرد؛ باران، برف، تگرگ، یخ، شبنم و مه. تنها ماده که دارای سه حالت، انجماد، میعان و گاز است، این ماده حیاتی است

کشورهای که از نعمت وجود آب شیرین و رود خانه های جاری بهره مندند، می تواند به انحاء مختلف از این منبع گرانسنگ استفاده شایانی کنند

در ذیل به چند مورد از کابرد و اهمیت آب اشاره می کنیم:

بحران‌ آب‌ در ایران‌

کشور ایران‌ در مورد آب‌ دو چالش‌ اساسی‌ را پیش‌ رو دارد؛ چالش‌ اول‌ جمعیت‌ و چالش‌ دوم‌ محدودیت‌ منابع‌ آب‌ از لحاظ‌ کمی‌ و کیفی‌ است‌.

مردم، در مصرف آب صرفه جویی کنید

حجم بارش ها 9 درصد کاهش یافت

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی وزارت نیرو، حجم بارش های کشور از ابتدای مهرماه امسال تاکنون حدود 69 میلی متر ثبت شده که این میزان بارش در مدت مشابه سال آبی گذشته 76 میلی متر بوده است.

طبق این گزارش، میزان بارش ها در دوره درازمدت در همین زمان 73 میلی متر ثبت شده که براین اساس، حجم بارندگی های سال آبی جاری درمقایسه با متوسط درازمدت پنج درصد کاهش یافته است.

بیشترین افزایش بارندگی تا پایان هفته گذشته درمقایسه با دوره درازمدت در ایستگاه دهلران در استان ایلام با 262 درصد افزایش بارش بوده و ایستگاه میانده در استان کرمان با 100 درصد کاهش کمترین میزان بارندگی درمقایسه با دوره درازمدت را داشته است.

براساس آمارهای منتشره حجم آب ورودی به مخازن سدهای کشور نیز در سال آبی جاری چهار درصد در مقایسه با زمان مشابه سال آبی گذشته کاهش یافته است.

از ابتدای سال آبی جاری حجم آب ورودی به مخازن سدهای کشور به پنج میلیارد و 80 میلیون مترمکعب رسیده

درحالی که این میزان در مدت مشابه سال آبی گذشته پنج میلیارد و 320 میلیون مترمکعب گزارش شده بود.

حجم آب دریاچه ارومیه یک رقمی شد

مشاور رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه هم‌اکنون حجم آب دریاچه ارومیه یک رقمی شده است، گفت: با چنین تفاسیری لازم است این دریاچه به عنوان هفتمین تالاب در معرض خطر در لیست مونترو جای بگیرد.

به گزارش فارس، اسماعیل کهرم با تاکید بر ضرورت توجه به احیای تالاب‌های در معرض خطر در کشور اظهار داشت: هم‌اکنون 6 تالاب کشور در لیست مونترو قرار دارند.

به نقطه شکست در آمار آب رسیدیم

معاون وزیر نیرو: به نقطه شکست در آمار آب رسیدیم

رحیم میدانی با بیان اینکه حضور دانشگاه در کنار صنعت آب مایه دلگرمی خواهد بود، افزود: با استفاده از خرد جمعی می توانیم به راه حل های مناسبی برای برون رفت کشور از چالش کم آبی دست پیدا کنیم.

میزان مصرف آب در بخش کشاورزی و صنعتی در ایران

طبق گزارشات وزارت نیرو، حدود ۹۲ درصد منابع آب تجدید پذیر ما در بخش کشاورزی مصرف می شود. کل مصرف آب در بخش خانگی و صنعت ۸ درصد است. این درحالی است که مدیریت آب کشور را بدست وزارت خانه ای داده شده که فقط برای تأمین ۵ درصد برق نیاز به آب دارد.

مصارف کشاورزی

با وجود هشدارها نسبت به مصرف بالای آب در مصارف شهری، آمارها نشان می دهد که بیش از 90 درصد از منابع آب در بخش کشاورزی مصرف می شود که در صورت مدیریت بهینه در این حوزه می توان تا اندازه ی زیادی از ابعاد بحران کم آبی کاست.

کشاورزی بیش از همه ی فعالیت های انسان به آب نیاز دارد . تولید تمامی محصولات کشاورزی و دامی به آب وابسته است . اگر در منطقه ای باران کافی ببارد کشاورزان نیازی به آبیاری محصولات خود ندارند . اما اگر بارندگی کافی نباشد آبیاری محصولات ضروری است . باید روش کار کشاورزی متناسب با شرایط اقلیمی مناطق باشد . مثلا" بهتر است در مناطق کم آب گیاهانی که در مقابل خشکی مقاومت بیشتری دارند کاشته شوند زیرا به دلیل نیاز نداشتن گیاه به آب فراوان هم مقرون به صرفه است و هم مانع شوری زمین در اثر آبیاری با آب کم می شود .

هرکس در تمام زندگی خود یک بار دانه ای یا نهالی کاشته باشد ، ارزش حیاتی آب را برای کشاورزی درک کرده است .

برای پیشگیری از هدررفتن آب کشاورزی چه باید کرد ؟

در حال حاضر از هر متر مکعب آب مصرفی در بخش کشاورزی ایران 500 گرم محصول بدست می آید این رقم با استاندارد جهانی که 3 کیلوگرم است فاصله دارد .

• در بعضی مناطق ، آبیاری بارانی و قطره ای از روش های صحیح مصرف آب است .

• برای کاهش تبخیر سریع آب از سطح مزارع و پیشگیری از ترک خوردن خاک ، در صورت امکان بهتر است گیاهان بصورت ردیفی و روی پشته کاشته شوند .

• آبیاری نابهنگام موجب اتلاف آب می شود . بهتر است آبیاری را در هنگام عصرو شب که تبخیر حداقل است انجام داد . برای جلوگیری از اتلاف و تبخیر آب در مناطق گرم و خشک ، باید روی نهرهای آبیاری پوشانده شود .

چالشهای آب در عصر کنونی

بخش عمده منابع آب کره زمین دارای کیفیت پایین (شور) بوده و تنها 5/2 درصد آبهای موجود شیرین می‌باشد که حدود 97 درصد آن را یخ‌ها و برفهای دائمی و آبهای زیرزمینی فسیلی تشکیل می‌دهد و تنها 3 درصد از 5/2 درصد، آبهای تجدیدپذیر در چرخه بارش و تبخیر را تشکیل می‌دهد که آن نیز از نظر مکانی و زمانی با نیازها مطابقت ندارد. بر اساس گزارشات اعلام شده، در سال 1950 تعداد 12 کشور با حدود 20 میلیون نفر جمعیت و در سال 1990 تعداد 26 کشور با جمعیت 300 میلیون نفر با کمبود آب مواجه بوده‌اند و پیش‌بینی می‌شود در سال 2025 تعداد 65 کشور با جمعیت حدود 7 میلیارد نفر با کمبود آب مواجه شوند. کمبود آب آشامیدنی از یک سو و نیاز روزافزون به غذا، از سوی دیگر، منابع آب موجود در کره زمین را با بحران جدی و خطرناک مواجه خواهد کرد.